Skóra dzieci jest delikatna i wrażliwa, dlatego reaguje na różnorodne bodźce znacznie intensywniej niż u dorosłych. Z tego powodu dzieci często doświadczają swędzenia, ale jeżeli jest ono uporczywe, warto przyjrzeć się temu problemowi bliżej. Zdarza się bowiem, że za tym objawem kryją się poważniejsze schorzenia wymagające interwencji dermatologa dziecięcego lub lekarza innej specjalizacji. Wyjaśniamy, z czego może wynikać świąd u dzieci.

Gdy skóra „woła” o pomoc – najczęstsze przyczyny świądu

Świąd u najmłodszych to zjawisko powszechne i zazwyczaj niegroźne, bo najczęstszym winowajcą jest zwykła suchość skóry. U niemowląt i małych dzieci naskórek jest bowiem cieńszy i bardziej przepuszczalny, a co za tym idzie – łatwiej traci wilgoć. Oprócz tego centralne ogrzewanie, częste kąpiele w ciepłej wodzie czy nieodpowiednie kosmetyki potrafią dodatkowo przesuszyć delikatną skórę maluszka. Problemu nie można jednak bagatelizować, bo w pewnych przypadkach świąd może być sygnałem ostrzegawczym wskazującym na rozwój chorób wymagających konsultacji z dermatologiem czy alergologiem.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry, znane również jako egzema, to schorzenie, które dotyka coraz większą liczbę dzieci. Rozpoczyna się najczęściej już we wczesnym dzieciństwie, ale objawy AZS zmieniają się wraz z wiekiem dziecka. U najmłodszych – do 2. roku życia – zmiany najczęściej dotyczą policzków, które stają się wtedy czerwone, suche i swędzące. Schorzenie może objąć także owłosioną skórę głowy, ramiona czy nogi. W późniejszym wieku charakterystyczne są natomiast zmiany w obrębie zgięć stawowych – pod kolanami, w łokciach czy na nadgarstkach.

Choroba ma charakter przewlekły i może nawracać nawet po długich okresach spokoju. Stres, niewłaściwa pielęgnacja, kontakt z alergenami czy nawet zmiany pogodowe potrafią wywołać zaostrzenie objawów, dlatego tak ważne jest regularne konsultowanie stanu skóry dziecka z dermatologiem dziecięcym, który pomoże opracować plan leczenia i pielęgnacji, dostosowany do indywidualnych potrzeb małego pacjenta.

Alergie

Reakcje alergiczne to kolejna bardzo częsta przyczyna świądu u dzieci. Skóra może reagować na alergeny pokarmowe, takie jak jajka, mleko, orzechy czy cytrusy, ale także na substancje wziewne, np. pyłki roślin, kurz domowy, sierść zwierząt czy pleśnie. Nie można zapominać również o alergiach kontaktowych, które mogą być wywołane przez detergenty, tkaniny czy nawet niektóre rośliny.

Charakterystyczną cechą alergii jest to, że świąd pojawia się w określonych sytuacjach lub po kontakcie z konkretną substancją. Jeśli więc zauważasz, że dziecko drapie się zawsze po pogłaskaniu psa albo po zjedzeniu określonego pokarmu, to wyraźny sygnał, że warto udać się nie do dermatologa, a na diagnostykę alergologiczną. Pamiętaj przy tym, że reakcje alergiczne często mają charakter opóźniony, dlatego świąd może pojawić się kilka godzin, a nawet kilka dni po kontakcie z alergenem.

Pasożyty

Choć wydaje się to mało prawdopodobne, pasożyty skórne wciąż są realnym problemem, szczególnie w środowisku dzieci. Mowa o mikroskopijnych roztoczach, które przenoszą się przez bezpośredni kontakt skórny. Zakażenie daje o sobie znać właśnie poprzez intensywny świąd, który nasila się w porze nocnej, ale często też dołączają do tego dodatkowe objawy, takie jak czerwona wysypka czy małe pęcherzyki na skórze. Przy dokładniejszym przyjrzeniu się skórze można z kolei dostrzec cienkie kanaliki, które pasożyty drążą pod jej powierzchnią. Roztacza upodobały sobie pewne miejsca na ciele, w których najchętniej się osiedlają, a są to głównie dłonie, okolice pośladków, stopy, owłosiona część głowy i narządy płciowe.

Świerzb powodowany przez pasożyty wymaga konsultacji z dermatologiem dziecięcym i leczenia farmakologicznego, które musi objąć wszystkich domowników, nawet jeśli nie wykazują oni objawów zakażenia. Wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie terapii to klucz do szybkiego pozbycia się problemu.

Choroby wewnętrzne

Świąd może być także objawem chorób wewnętrznych, choć u dzieci zdarza się to znacznie rzadziej niż u dorosłych. Swędzeniem może objawiać się między innymi przewlekła niewydolność nerek, choroby wątroby, zaburzenia tarczycy, choroby układu krwiotwórczego czy guz mózgu. W takich przypadkach świąd ma charakter uogólniony i nie towarzyszy mu widoczne uszkodzenie skóry.

Leki i kosmetyki

Swędzenie skóry może być także skutkiem ubocznym przyjmowania leków albo stosowania kosmetyków. Jeżeli nie orientujesz się, jakie substancje zawarte w preparatach potencjalnie mogą powodować tego typu objawy niepożądane, warto zabrać je ze sobą i pokazać dermatologowi podczas wizyty.

Pamiętaj, że nieleczony świąd może prowadzić do powikłań, takich jak wtórne zakażenia bakteryjne, a także zakłócać spokojny sen dziecka i utrudniać mu funkcjonowanie w ciągu dnia. Nie czekaj więc, aż problem się pogłębi – jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące stanu skóry dziecka, umów wizytę w przychodni dermatologicznej.